Uiteinde

Foto flickr, by Creativity

De laatste dag van 2010 is een miezerige dag. Kleine regen beslaat mijn brillenglazen, druppeltjes kruipen tussen mijn kleren. Het regent net niet hard genoeg om een regenpak aan te doen, maar ondertussen heb je na een half uur wel het gevoel doorweekt te zijn.
 Smeltende sneeuw vermengt zich met het rood van opgeblazen rotjes. Over de straten trekken jongetjes, de handen vol vuurwerk. Hun tragiek is dat je niet denkt: 'schattig, dat deed ik vroeger ook', maar dat je denkt: 'het lijkt de Gaza-strook hier wel, jihadistjes in de dop zijn het.' Ik kan niet zeggen dat de miezerigheid symbool staat voor mijn 2010. Denk ik later aan dit jaar terug, dan zal ik denken aan stortende regen en verzengende hitte.
 Op woensdag 31 Maart 2010 werd mijn oma begraven. We reden door de dampende regen van Osdorp naar Zorgvlied, langs het water, door het hek. Later tilde ik met mijn broers en neven onze oma naar haar laatste rustplaats. Ze was een lieve vrouw en we missen haar.
 Enkele maanden later was het 2 Juli 2010. Aan het eind van de middag zagen we  het Nederlands Elftal een onwaarschijnlijke overwinning op Brazilië boeken. Direct hierna reed ik in een klein autootje mijn vriendin, haar moeder en de hond naar een bungalowpark in Mierlo. De hond hijgde op de achterbank, het zweet liep in straaltjes over ons gezicht. Later op de avond ging ik bij mijn broer langs, hij droeg slechts een korte broek, hij woonde op de bovenste verdieping van een flat en ik denk dat het in zijn appartement een graadje op vijfenveertig was. We dronken koude biertjes en zagen hoe Luis Suárez met zijn handen een goal van Ghana tegenhield, het laatste Afrikaanse land lag uit het WK en we gingen de halve finale spelen tegen Uruguay.
 Ik ben dit blog begonnen in 2010. Dit is de honderd drieëntwintigste post. Eenendertig berichten gingen het afgelopen jaar over voetbal, tweeëntwintig kregen het label actualiteit mee, er waren veertien 'stukjes', dertien posts over literatuur, twaalf over filosofie, negen over muziek, zeven over tv en vijf over film. Blijkbaar is voetbal ook voor mij de belangrijkste bijzaak in het leven. Vier columns werden geplaats op vi.nl, maar Johan Derksen heeft nog niet gebeld. Wel kreeg ik een e-mail van Sebes en van Gelderen dit jaar, of ik al aan een roman werk. Laat ik dat maar als vingerwijzing zien voor 2011.
 Om af te sluiten een gedicht: van sommige mensen heb ik het afgelopen jaar iets te horen gekregen in de trant van: 'leuk, dat blog van je, maar waar slaat die titel eigenlijk op?'
 'That's a fair question' zou Bob Dylan zeggen, dus hier komt ie dan:


PASEN - Ida Gerhardt


Een diep verdriet dat ons is aangedaan
kan soms, na bittere tranen, onverwacht
gelenigd zijn. Ik kwam langs Zalk gegaan,
op Paasmorgen, zéér vroeg nog op den dag.
Waar onderdijks een stukje moestuin lag
met boerse primula verfraaid,
zag ik, zondags getooid, een kindje staan.
Het wees en wees en keek mij stralend aan.
De maartse regen had het ‘s nachts gedaan:
daar stond zijn doopnaam, in sterkers gezaaid.

Iedereen een gelukkig nieuwjaar gewenst!

Dertien uur

Foto: Flickr, by SP8254

Een treinreis met dertien uur vertraging, wat zou dit betekenen? Een kleine gok:

- Jean-Philippe uit Toulouse had voor het eerst in zijn leven de tijd om na te denken, heeft ontslag genomen als advocaat en werkt nu als wijnboertje in de Dordogne.
- De vrouw van Jean-Philippe, Juliette,  had ook de tijd om na te denken en werkt nu als secretaresse in Parijs.
- Natuurkunde student Michel uit Nice heeft vier uur naar de sterren gestaard en een revolutionaire theorie over zwarte gaten ontwikkeld: ze zijn eigenlijk wit met een rood randje.
- De jonge Jean-Mari heeft een roman geschreven die de literaire wereld op haar grondvesten zal doen trillen.
- De kleine René, het zoontje van Jean-Philippe en Juliette,  heeft gezien hoe honderden mensen vol spanning zaten te wachten tot de trein weer ging rijden en heeft besloten conducteur te worden.
- De jonge Jean-Mari heeft zijn eerste liefde, de  iets oudere Juliette, verzekerd dat hij haar in Parijs op zal komen zoeken, hij zal er de laatste hand aan zijn roman kunnen leggen.
- Over negen maanden zal René een klein broertje krijgen, Jean-Philippe zal niet de vader zijn en de kleine René zal zijn plan om conducteur te worden laten varen. In plaats hiervan zal hij manager worden, nadat hij met eigen ogen gezien heeft wat voor verwoestende effecten een slecht functionerende organisatie op het familieleven kan hebben.

Voorpret

Foto: Flickr, by Ivan Walsh

Het is weer zover: de eerste sneeuwvlokken zijn gevallen, het strooizout is op en Nederland is drie maanden lang in de ban van zijn nationale obsessie: de Elfsteden Tocht. Drie maanden lang zal er geen journaal of nieuwsrubriek meer openen zonder dat de presentator op jolige wijze iets van 'goat iet oan of goat iet niet oan' brabbelt, de dronken IJsmeester, Sibkema uut Sobkema is weer uit zijn iglo getrokken om houten latjes door het ijs te steken en oh oh oh, wat vinden we het allemaal weer spannend.

 Begrijp me niet verkeerd, ik heb in principe niets tegen schaatsen, en als mensen langs elf Friese steden willen schaatsen moeten ze dat vooral doen, maar moet nu echt in het hele land hier weer drie maanden over doorgeluld worden? Dat eindeloze geouwehoer gebeurt trouwens vooral door Yuppen die de rest van het jaar nog niet dood gevonden willen worden in Sneek of Franeker, en nog nooit van hun leven op schaatsen hebben gestaan. Juist dat zijn de types die een soort vage gloed in hun ogen krijgen als er weer één of andere Fries wat onverstaanbaar in een microfoon staat te kwetteren over doorslagijs en diepere kruilagen. Van de zomer stonden die doorzontypes nog met zijn allen in Amsterdam uit hun dak te gaan omdat het Nederlands Elftal weer een wk-finale had verloren, maar wat maakte het uit, het was feest, en die buitenspelregel begrijpt dus echt helemaal niemand.

 Echte schaatsters, die zeggen gewoon tegen hun vrouw dat ze een rondje gaan schaatsen, schaatsen rond die elf plaatsjes en zijn weer op tijd thuis voor de erwtensoep.

 Het is dezelfde valse romantiek als te zien is bij programma's als Boer zoekt Vrouw, mensen die nog nooit van hun leven in het wild  een koe hebben gezien vallen in katzwijm als boer Harm zijn nieuwe vrouw de stallen laat zien. Ik hoop dat het dit jaar eindelijk eens een keer niet bij alleen maar 'voorpret' blijft, maar dat dat kreng ook daadwerkelijk gereden wordt en dat iedereen die dat vreselijk woord deze maanden in de mond heeft genomen, 'voorpret', met zijn glimmende oogjes gedwongen wordt om de Toch der Tochten straks ook helemaal uit te rijden. Goedschiks of Kwaadschiks, aan hun de keuze.

Emotionele chantage

Ok, ik heb dan wel geen kinderen, maar nadat ik onderstaande reclame op tv zag ben ik toch hals over kop naar de winkel gerend om honderdtwintig pakken pampers te kopen. 1 pak= in vaccin, samen kunnen we tetanus uitbannen! Terwijl ik door de sneeuw ploeterde met al die luiers onder mijn arm, ik verloor ze links en rechts, als een incontinente Grietje die de weg naar de winkel weer terug wil vinden, bekeek ik de mensen zonder luiers onder hun arm: wisten ze wel wat er in Afrika gebeurde, waarom kochten die mensen geen pampers?
 Ik schoot een Marokkaanse man aan die op een hoek van de straat in zijn handen stond te blazen: 'Luiers', riep ik tegen hem, 'we moeten luiers kopen. Eén pak is één vaccin!' Thuis aangekomen bleek ik van de hondertwintig pakken slechts twee bij me te hebben, dat kwam goed uit, ik had toch niets aan die dingen. Helaas zette ik toen de tv weer aan.

Zingbaar

Wat Ernst Jansz kan, kan ik ook dacht ik toen ik de vertaalwedstijd in de Volkskrant zag:


De Beesten - Huis van ’t Hijgend Hert





Er staat een huis in Zierikzee
Het heet ’t Hijgend Hert
Het trok menig man in de diepte mee
Mijn God, dat weet ik ’t best

Mijn moeder maakte kleren klaar
Ze naaide mijn blauwe broek
Mijn vader gokte enkel maar
In Zierikzee was hij maanden zoek

Een gokker neemt slechts één ding mee
Zijn koffer en valies
En hij stelt zich enkel dan tevree
Als hij dronken is en vies

Oh moeder, zeg uw kroost gezwind
Niet te doen wat ik heb gedaan
Een leven vol zonde en onbemind
In het huis van ’t Hijgend Hert

Eén voet staat nu op de tree
De ander op het perron
Ik ga weer terug naar Zierikzee
Zonder kettingen val ik om

Er staat een huis in Zierikzee
Het heet ’t Hijgend Hert
Het trok menig man in de diepte mee
Mijn God, dat weet ik ’t best

Misschien iets meer naar de geest dan naar de letter vertaald, maar volgens mij erg zingbaar.

Verbijstering

Foto: flickr, by dieselbug 2007

Verbijstering dat een man zich aanbiedt als oppas om vervolgens kinderporno te maken. Een verbijsterende reportage over onze jongens in Uruzgan: een oorlog blijkt helemaal niet gezellig te zijn.

Hoevaak moeten we nog verbijsterd zijn, voor we ons verbijsteren over onze verbijstering?

Lijntjes

Foto: Flickr, by Dunechaser

Het MZ Journaal, een blad met 'nieuws en informatie uit de medezeggenschap van TNT N.V.', staat geregeld vol interessante informatie. In het nummer van December 2010 staat bijvoorbeeld een interessant artikel over het nieuwe 'OptiVo': Optimaliseren Voorbereiden. In het kader van OptiVo zijn er op de werkvloer bij TNT 'lijntjes' getrokken, ik citeer uit het MZ Journaal:

" 'Ook de OR heeft in het begin twijfels gehad bij de lijntjes. Maar wij zijn ervan overtuigd dat de lijnen bedoeld zijn om de werkvloer overzichtelijk in te richten. De lijnen zijn nu echter een heel eigen leven gaan leiden. Postbodes worden erop gewezen dat ze binnen de lijnen moeten blijven. Dat kan gewoon echt niet! Net als medewerkers verbieden naar het toilet te gaan of met elkaar te praten. Zo ga je niet met volwassen mensen om', aldus de verontwaardigde voorzitter van de OR. "

Ik moet bekennen dat het bestaan van de lijntjes enigszins aan mijn aandacht was ontsnapt, ik ben zo iemand die eerst ergens over moet lezen voor hij het ziet, maar ik stak meteen mijn licht op bij een collega en die vertelde me regelrechte horrorverhalen. Hoewel het op onze vestiging wel mee valt, schijnen de lijnen in andere vestigingen het allerslechtste in de mens boven te halen: geef een man een lijn en hij verandert meteen in een soort kampbewaarder. In dat kader is ook de volgende constatering interessant, ik citeer wederom uit het MZ Journaal:

'Ook het signaal dat de postverdeler met een rood/witte band om zijn arm moet lopen met daarop in zwarte letters "postsorteerder", is te zot voor woorden. Wie bedenkt zoiets?'

Het lijkt erop alsof er op de werkvloer van TNT Post een soort herhaling van het Stanford-gevangenis experiment gaande is: er schuilt een sadist in ons allemaal, we hebben alleen maar lijntjes en armbanden nodig om hem tevoorschijn te lokken. Mochten ze er tijdens de onderhandelingen echt niet meer uitkomen, dan kan TNT altijd nog proberen om geld te krijgen voor het sociologisch onderzoek dat ze uitvoeren.

Deja vu

Foto: Flickr, by Erwin Boogert

Toen ik gisteren thuis kwam na een try-out van de nieuwjaarsshow van Freek de Jonge bezocht te hebben, wachtte mijn vriendin me op in de hal.
 'Ik heb nieuws', fluisterde ze op onheilspellende toon, 'voetbalnieuws. Of heb je het al gehoord?' 'Ik heb niets gehoord', zei ik, 'maar Martin Jol zal wel ontslagen zijn.'
 Ik had natuurlijk gelijk, en als ik twintig jaar jonger was geweest had SBS 6 waarschijnlijk al voor de deur gestaan met een camera om zijn nieuwe oplichterijprogramma een duwtje te geven, maar ik denk toch dat er iets anders aan de hand is.
 Zo las ik vanochtend in de krant dat het kabinet tot de conclusie is gekomen dat kinderen weer 'kernvakken' op school moeten gaan krijgen, en het aantal 'profielen' moet tot twee worden gereduceerd, laten we ze voor het gemak even 'alfa' en 'beta' noemen. Ook deze gebeurtenis had ik met stellige zekerheid een jaar geleden al kunnen voorspellen, ik had er niet eens een overleden overgrootvader voor nodig gehad.
 Bewegingen in het onderwijs, trainers van Ajax, het zijn slingers die een zetje krijgen, ze beginnen vol goede moed, tot ze de overkant bereiken en net zo hard weer terug zwaaien. In het onderwijs gaat dit helemaal vanzelf, bij Ajax staat Johan Cruyff aan de de overkant te wachten voor het geval dat. Je hoeft geenzins paranormaal begaafd te zijn om deze beweging aan te zien komen, het is meer zo dat hoe ouder je wordt, hoe meer je het gevoel krijgt in een eeuwige deja-vu te zijn opgesloten.

 De show van Freek de Jonge was overigens erg sterk, maar ik had niet anders verwacht. Zonder al teveel prijs te geven: de plot draait om de Jonge's incontinente moeder, een papegaai die 'vergeet het maar' heet en Mark Rutte die in zijn Saab met 130 kilometer per uur op de hoofdpersoon af komt scheuren. De Jonge is origineel in een vaste vorm, daar kunnen het onderwijs en Ajax nog iets van leren.

Winter

Foto: Flickr, by DaveKav

Ik ben door mijn rug gegaan. Als een oude man loop ik door het huis: handen in de zij, buik vooruit, om de onderrug zo hol mogelijk te houden. Alleen een slecht zittend kunstgebit ontbreekt nog, en een stevige scheldkanonnade op de jeugd van tegenwoordig. Af en toe schuif ik als een kromgevouwen harmonica achter mijn bureau en lees 'Mind and World', van McDowell.
 Ik ben gek op filosofie in de winter. In de zomer denk ik wel eens: waarom lees ik al die onzin eigenlijk. De zon schijnt, en er is voetbal op tv. Maar de winter blaast alle ruis weg, in het lege landschap kan ik me weer op de essenties concentreren: Mind, Thought en World. En hoe die drie dan met elkaar verbonden zijn.  Vorig jaar las ik rond deze tijd Wittgenstein, het staat me nog scherp voor de geest. Wat ik van de zomer las, ben ik allang weer vergeten. Het is samen met de zomerhitte verdampt.

Remco Campert schrijft in 'Koud':

...Alles wordt klaarder: de straat
is tot het eind te zien. De woorden
hebben geen eind.

Ik ben dichter
bij de waarheid in December
dan in Juli. Ik ben dichter
bij gratie van de kalender, lijkt het
soms wel...

Zoals Campert dichter is bij gratie van de kalender, ben ik misschien wel filosoof bij gratie van de sneeuw.